ACCEPTO- z łac. "przyjmuję", "zgadzam się" – to formuła wypowiadana przez wybranego następcę św. Piotra

VACATIO/SEDE VACANTE - "siedziba nieobsadzona"
Agnieszka Gorzkowska
ACCEPTO- z łac. "przyjmuję", "zgadzam się" – to formuła wypowiadana przez wybranego następcę św. Piotra
VACATIO/SEDE VACANTE - "siedziba nieobsadzona"
Agnieszka Gorzkowska
PRACA
DOM
Będąc we Włoszech, a szczególnie na Południu, na pewno nie raz słyszeliście przy stole wyrażenie fare la scarpetta (dosłow. robić bucik), obserwując jak stołownicy na koniec posiłku zbierają resztki sosu z talerza kawałeczkiem chleba i zajadają go palcami.
Co prawda dobre maniery nakazują unikanie takiego zwyczaju przy formalnych okazjach, ale w gronie rodzinnym czy wśród przyjaciół nikogo tutaj nie gorszy takie jedzenie.
A skąd się wzięło to sympatyczne powiedzonko?
Są co do tego dwie teorie:
1. Przenośne porównanie kawałka chleba do buta, który „czyści” talerz i wszystko zbiera, tak jak but szura po ziemi i zbiera kamyczki, liście, itd.
2. Termin „scarsetta” (dzisiaj: scarsezza, scarsità – bieda, niedostatek) po pewnym czasie przekształcił się w „scarpetta”. A jak wiadomo, biedni musieli zadowolić się tylko resztkami jedzenia, a czasem nawet mały kawałeczek chleba maczany w sosie musiał starczyć za cały posiłek.
Agnieszka Gorzkowska
Ti amo czytivoglio bene - oto jest pytanie!...
Co więcej, niektórzy wręcz przyznają, że w ich środowisku, klasyczne włoskie ti amo może zabrzmieć aż nazbyt patetycznie, i jest odbierane jakożart, dosłownie: prendere in giro, czyli „nabijanie się” z partnera. Natomiast wyznając poważne uczucie używają prawie zawsze wyrażenie ti voglio bene (w skrótach i sms-ach TVB), absolutnie w niczym nie ujmując natężenia i głębi ich miłości.
Chociaż, jak wiadomo, hymnem włoskich zakochanych pozostanie już chyba na zawsze piosenka w wykonaniu Umberto Tozzi - Ti amo, to jednakwystarczy posłuchać większości włoskich piosenek o miłości, tych tradycyjnych i tych nowoczesnych, aby przekonać się jak silnie zakorzenione w mentalności Włochów jest wyrażenie ti voglio bene, np.:
Massimo Ranieri - Io te voglio bene assaje
Gianna Nannini - Ti voglio tanto bene
Tiziano Ferro - Ti voglio bene
Vasco Rossi - ti voglio bene
Feminizm czy seksizm
Jak w każdym języku, również we włoskim znajdziemy wyrazy odnoszące się tylko i wyłącznie do kobiet.
I tak są to terminy określające np.:
rolę w rodzinie: moglie, nutrice, mamma, balia, tata, bambinaia, zitella...
status społeczny: damigella, dama, madama, primadonna, nobildonna, matrona...
wygląd lub charakter: bellezza, bambola, dolcezza, vamp, donnone, befana, racchia...
płeć i sferę seksualną: femmina, femminuccia, donzella, pulzella, vergine, lesbica…
Oczywiście, wiele terminów może stopniowo zmienić częściowo swoje znaczenie, lub wręcz powoli zanikać z codziennego użytku.
Kobiecy, żeński i ...różowy
Język polski ma co najmniej trzy wciąż bardzo aktualne przymiotniki definiujące wszystko to co jest typowo kobiece lub przeznaczone dla kobiet: „kobiecy”, „żeński” i „damski”, oraz termin nieco przestarzały: „niewieści”; język angielski: „feminine”, „female”, „womanly”, „womanish”, „woman-like”; język francuski: „femelle”, „féminin”; język niemiecki: „Weibchen”, „fraulich”, „weiblich”.
Język włoski, natomiast, jest raczej ubogi w ich odnośniki. Zazwyczaj używa się jedynie przymiotnika “femminile” w zwrotach takich jak „abiti femminili” (stroje kobiece), „riviste femminili” (czasopisma kobiece), „lavori femminili” (prace kobiece, np. lavori femminili tipo ricamo, pizzo, tombolo, uncinetto) itp. Ewentualnie można posłużyć się zwrotem „da/per donna”, chociaż w niektórych kontekstach można spotkać również mniej popularne przymiotniki: effeminato, femmineo, femminino, muliebre.
Jednak w ostatnich czasach w języku włoskim pojawiło się bardzo modne określenie „rosa”/”in rosa” (różowy), który stopniowo stał się wręcz synonimem terminu „femminile”. I tak powstały np. „romanzo rosa” (powieść dla kobiet), czy “cronaca rosa” (ciekawostki, romanse i wiadomości typu “gossip” ze świata show-biznesu). Termin bardzo dobrze przyjął się również w sporcie: „ciclismo in rosa”, „basket rosa”, „calcio in rosa”, itp. Ponadto, wystarczy przejrzeć tytuły artykułów prasowych, aby przekonać się jak silnie kojarzy się kolor różowy odbiorcom wszystkich sektorów życia publicznego z rodzajem żeńskim, czyli z wyłącznym przeznaczeniem dla kobiet:
Il Parma:Tanta qualità in rosa ma bilancio negativo
Forza Roma - 27/02/2011
Dopo Rousseff il futuro del Sudamerica in politica è più rosa
L'Occidentale - 26/02/2011
PIANETA DONNA- QUOTE ROSA CDA- MARCEGAGLIA (PRES.CONFINDUSTRIA):"DISCUTERE SU GRADUALITA' PRESENZA FEMMINILE"- CAMUSSO: "SI A QUOTE ROSA NEI CDA: LO ABBIAMO GIA' FATTO NELLA CGIL"
ItaliaLavoroTv - 25/feb/2011
Pd, quote rosa al 25-30%: “Più donne in giunta”
Il Vostro Giornale - 26/02/2011
Podobnie, na stronach internetowych można znaleźć różnego rodzaju poradnie „in rosa”, a nawet spis szpitali przeznaczonych dla kobiet:
La mappa degli ospedali in rosa
www.starbene.it
/…/Da oggi sul sito di Starbene trovi l’elenco delle strutture ospedaliere italiane, pubbliche e private, che prestano particolare attenzione alla salute femminile./…/
Kobiecy słowniczek
Dla wszystkich zainteresowanych terminologią “kobiecą” języka włoskiego w kontekście historycznym i filozoficznym polecamy nowość na włoskim rynku wydawniczym: „Parola di donna” pod redakcją Ritanna Armeni (Ponte alle Grazie, 2011).
Agnieszka Barbara Gorzkowska
http://wloskicafe.blogspot.com/
W nauce języka obcego nie może zabraknąć łamańców językowych, które są świetnymi ćwiczeniami na poprawność i płynność wymowy.
Większość z was na pewno zna te najbardziej tradycyjne „połamańce”, które chętnie demonstrują kandydaci na aktorów czy prezenterów telewizyjnych...
Jednakże dla polskojęzycznych samouków raczej proponowałabym kilka mniej znanych, ale równie zabawnych wersów, które mogą być szczególnie przydatnym ćwiczeniem, min. na dźwięki „gli”; „sci”; „uo”, itd.
Guglielmo collie ghiaia dagli scogli
scagliandola oltre gli scogli
tra mille gorgogli.