Zaskakujących absurdów i zbieżności lingwistycznych w języku włoskim nie brakuje. Widać to na takich przykładach jak chociażby termin SCUOLA, który pochodzi od greckiego scholé, czyli dosłownie wypoczynek, relaks, spokój (dziś tę funkcję przejął termin ozio).

Starożytni mędrcy poświęcali dużo uwagi i czasu na ćwiczenie umysłu i pogody ducha, a szkoła była właśnie takim sposobem na relaks ciała, umysłu i duszy.

Starożytni Rzymianie stopniowo przejęli termin otium (dziś: OZIO), a używając go mieli na myśli czas wolny od pracy i zajęć, przeznaczony na zabawę, ćwiczenia duchowe i mentalne. Takie „nauki” nazywano wówczas otia litterata.

Później powstał termin przeciwny, czyli czas przeznaczony na pracę i interesy: non-ozio (nec-otium) - negotium – dzisiejsze NEGOZIO. Z czasem negozio przekształciło się w miejsce, gdzie załatwia się interesy, czyli sklep.

Zwróćmy uwagę, że ta sama etymologia odnosi się do czasownika NEGOZIARE (negocjować, załatwiać/omawiać interesy), czy negoziato,  negoziazione, negoziante...itd.
(na podstawie art. Fausto Raso, pt. „Le sorprese dell’etimologia”)

Agnieszka Gorzkowska

QUIZ

1.  Znaczenie słów

Co to są pizzoccheri?
a. Koronki
b. Haracz płacony mafii
c. Rodzaj makaronu


Co znaczy lunatico?
a. Księżycowy np. pojazd
b. Kapryśny
c. Odnosi się do miesiąca miodowego


Co znaczy lordare?
a. Brudzić
b. Ważyć
c. Walczyć

Co to jest alopecia?
a.      Góra alpejska
b.      Łysienie
c.      Aureola

Co to jest edicola?
a. Gazeta lokalna
b. Kapliczka
c. Wydawnictwo

Co to jest burrasca?
a. Maślanka
b. Bułka z masłem
c. Nawałnica

2. Synonimy

Znajdź synonim słowa fesseria

Wydawałoby się, że włoski czasownik QUADRARE („nadawać formę kwadratu”,”podnosic do kwadratu”) ma ściśle matematyczne, ewentualnie finansowe zastosowanie, np. w znaczeniu: „dokladnie odpowiadac”, „zgadzac sie” w wyrażeniach: far quadrare i conti; quadrare le entrate e le uscite; far quadrare il proprio bilancio.

Tymczasem spotykamy czasownik quadrare również w znaczeniu przenośnym, jak chociażby w quadrare il cerchio, czyli próbować znaleźć idealne rozwiazanie, ktore być może wcale nie istnieje:
“/…/ Si sa: le questioni personali, a medio e lungo termine, in teoria, si possono ricomporre. Assai più difficile è quadrare il cerchio delle divergenze politiche. /…/” (La Gazzetta del Mezzogiorno - ‎28/ott./2010‎)

Często używa się quadrare  w formie negatywnej, gdzie zmienia sens na  „nie odpowiadać”, „nie przekonywać”,”nie zgadzać się”, „nie satysfakcjonować”, „nie przypadać do gustu”, np.  la cosa non mi quadra affatto.
“Secondo l'Espresso, la Polizia italiana avrebbe libero accesso ai profili degli utenti di Facebook. Qualcosa però non quadra e infatti in breve arriva la smentita./…/” (Zeus News - ‎28/ott./2010‎)

Natomiast pokrewny czasownik INQUADRARE znaczy "umieścić", "ująć w jakimś kontekście","określić":
“/…/Sheila e Guendalina parlano nel giardino di Angelica: la gionalista continua a ripetere di non riuscirla ad inquadrare perchè cambia continuamente atteggiamento/.../” (Grande Fratello, ‎07/11/2010)

A w innych kontekstach inquadrare może oznaczać także "klasyfikować", "wcielić w kadry, w strukturę organizacji lub firmy...":
“/…/«In altri paesi europei la legislazione permette, ad esempio, di inquadrare alcuni avvocati come dipendenti e dunque consente di creare un'organizzazione./ .../” (Il Sole 24 Ore - ‎8/11/2010)

Inquadrare spotykamy również w ogłoszeniach o pracę, np. w wyrażeniu inquadramento di legge dotyczy min. warunków pracy, wymiaru czasu pracy, zakresu obowiązków i wysokości wynagrodzenia przewidzianych dla danej kategorii zawodowej:

Czy Włosi są przesądni? Chociaż trudno im się do tego przyznać otwarcie, nie są szczególnie zdziwieni, gdy czytając codzienną prasę natykają się na sugestywne wzmianki o zabobonach, prześladujących pechach i złorzeczeniach.

Pisze się o nich w kronikach przestępstw, w artykułach sportowych czy nawet politycznych. Najczęściej występują terminy złożone z popularnego przedrostka „mal-” („zło-„), który wskazuje na negatywną konotację w języku włoskim:

Malocchio/maleficio – czar, urok, klątwa
Maledizione – złorzeczenie, przekleństwo
Malaugurio – zła wróżba
Malasorte - nieszczęście, pech

Oto kilka przykładów z prasy:

Occhio & malocchio. Test (fallito) di scaramanzia al Napoli
SKY.it - ‎01/mar/2011‎
REPORTAGE. Viaggio semiserio tra i tifosi di Cavani alla vigilia del big match con il Milan. Armati di sale, specchi e cornetti abbiamo "sfidato" i più intrepidi fuori da San Siro. E c'è chi è disposto a passare sotto a una scala/.../

Perugia: spacciatore tunisino chiede alla madre malocchio contro gli agenti
Notizie Fresche - ‎19/feb/2011‎
/…/Ha chiamato in fretta e furia la madre, pregandola di compiere un maleficio a danni degli agenti che si stavano facendo sempre più vicini. In sostanza le ha chiesto di fare un malocchio a distanza /…/

La maledizione del Mostro di Firenze
AgoraVox Italia - ‎07/mar/2011‎
E’ di qualche giorno fa la notizia della tragica morte, anch’essa in circostanze misteriose, di Ugo Baiocco, il pescatore che nell’ottobre del 1985 trovò nel lago Trasimeno il cadavere di Francesco Narducci, l’insospettabile medico umbro ritenuto il vero "mostro di Firenze

Berlusconi: "Non sono preoccupato"
La Stampa - ‎16/feb/2011‎
Agli uccellacci del malaugurio, a chi spera che il Carroccio adesso lo abbandoni, il Cavaliere racconta un fatto concreto e a suo giudizio inconfutabile /…/

SAMPDORIA-CESENA/ Pagelle e analisi: i top e i flop per la Gazzetta dello Sport, Tuttosport e il Corriere dello Sport
Il Sussidiario.net - ‎07/mar/2011‎
/…/La situazione di classifica si fà sempre più grigia (solo +3 sulla zona retrocessione) e ci si mette pure la malasorte a complicare le cose: Palombo si frattura una costola e starà lontano dei campi qualche settimana/.../


Przesądy, wierzenia i zabobony to wyraz kultury i tradycji narodu, od których nie można się tak po prostu odciąć z dnia na dzień, ale trudno sobie wyobrazić, żeby w XXI wieku nadal były obsesją włoskiego społeczeństwa?

Agnieszka Barbara Gorzkowska

http://wloskicafe.blogspot.com/

Kontynuujemy naszą podróż palcem po mapie Włoch w poszukiwaniu niezwykłych nazw miast i miasteczek. Tym razem będzie można  poczuć prawdziwą atmosferę sportową nawiązującą zarówno do niedawno zakończonych mistrzostw piłki nożnej jak i  odbywającej się właśnie Olimpiady:

Na boisku:
Calcio (Bergamo)
Fallo (Chieti)
Gambatesa (Campobasso)
Palo (Roma, Savona)
Campo (Caserta)
Canistro (L’Aquila)

Na ringu:
Lotta (Modena)
Botte (Mantova, Messina, Viterbo)

Na basenie:
Piscina (Torino)

Godło Włoch, ktore pojawia się na oficjalnych dokumentach i zaświadczeniach państwowych (również w wersji czarno-białej) powstało stosunkowo późno, bo dopiero w 1948, dokładnie dwa lata po utworzeniu Republiki Włoskiej. Konkurs ustanowiony przez ówczesny rząd pod przewodnictwem De Gasperi zwyciężył projekt profesora Instytutu Sztuk Pięknych w Rzymie, Paolo Paschetto.

Godło zawiera kilka symbolicznych elementów: pięcioramienna gwiazda, zębatka, gałązka oliwna i gałązka dębu.  Biała gwiazda w czerwonym obramowaniu, już od wieków symbolizująca terytoria i ludność Włoch, zajmuje centralne miejsce na tle stalowego koła zębatego, oznakę pracy i postępu (nawiązanie do Art. 1 konstytucji). Zębatkę obejmują dwie gałązki: oliwna (symbol pokoju) i dębu (symbol siły i dumy). Gałązki są związane na dole czerwoną wstęgą, na której widnieje biały napis: Repubblica Italiana.